Transkrypcja

Od tej części „Tekstów” stosuję transkrypcję, która precy-zyjniej niż dotychczasowe polskie zasady zapisywania języka arabskiego po polsku w formie uproszczonej oddaje fonologię arabską.
Powodów stosowania nowej transkrypcji jest kilka.

Po pierwsze doświadczenia stosowania od pół wieku po-przedniej transkrypcji (zacząłem od narzucenia jej Encyklopedii PWN) przekonały mnie, że dotychczasowe transkrypcje (naukowa i uproszczona) okazały się mało przydatne. Nie zdarzyło mi się, by niefilolog i niearabista w miarę poprawnie odczytywał transkrybowane terminy w transkrypcji naukowej. A z kolei transkrypcja uproszczona z reguły była mało czytelna i nie po-zwalała odtworzyć oryginalnego wyrazu arabskiego.

Obecna transkrypcja pozwala te dwie bolączki usunąć. Arabista bez trudu odtworzy oryginalny zapis arabski, niearabista znacznie precyzyjniej odczyta zapisany wyraz. Co więcej, w miarę poprawnie odczyta też ten sam wyraz zapisany w tran-skrypcji w językach europejskich: angielskim, francuskim, nie-mieckim. Kłopot może być jedynie z literą „j” zwykle czytaną jako „dż”, a tu jako polskie „j”. 

A teraz do konkretów.

Transkrypcja uwzględnia tradycyjne znaki diakrytyczne. Kropki pod spółgłoskami i kreseczki nad samogłoskami prze-znaczone dla znających język arabski. Czytelnicy mogą na te znaki nie zwracać uwagi i czytać jak po polsku, a więc ā jak a, ṭ jak t itd. Używam też połączeń dwuliterowych: ch, dż, gh, sz, dh, th. Dwugłoski tradycyjnie zapisuję dwiema literami, a więc au i aj.

Połączenie dwuliterowe: dh i th oznaczają niewystępujące w języku polskim spółgłoski międzyzębowe, odpowiadające angielskiemu (th) w thank you i (dh) w that; gh oznacza szczeli-nową spółgłoską języczkową podobną do „francuskiego” r, ch to charczące (również języczkowe) h.

Kreseczka nad samogłoskami (ā, ī, ū) oznacza ich długość.

Dwa apostrofy: ’ oraz ‘ oznaczają arabskie spółgłoski – krtaniową i gardłową – niewystępujące w języku polskim. Odpowiada im przerwa w wymowie: szari’at wymawia się szari–at a nie szari-jat.; mā’ida to mā–ida a nie mājda.

Spółgłoska w wymawiana jest jak polskie ł. Pozostałe głoski wymawiane są identycznie jak polskie: arabskie b to polskie b, k – k, itd.

Zestawienie znaków transkrypcji naukowej i stosowanej tu-taj transkrypcji uproszczonej:

a    a
ā    ā
b (ب)    b
d (د)    d
ḍ (ض)    ḍ
ḏ  (ذ)    dh
ǧ ¹ (ج)    dż 
ḡ (غ)    gh
h (ه)    h
ḥ (ح)    ḥ
ḫ (خ)    ch
ī    ī
i    i
k (ك)    k
l (ل)    l
m (م)    m
n (ن)    n
q (ق)    q
r (ر)    r
ṣ (ص)    ṣ
s (س)    s
š (ش)    sz
t (ت)    t 
ṭ (ط)    ṭ
ṯ (ث)    th
u    u
ū    ū
w (و)    w
w    u (w dyftongach aw, au)
y (ي)    j
z (ز)    z
ẓ (ظ)    ẓ