Przejdź do treści

Abū Bakr wyznacza następcę

Oto opowieść Aṭ-Ṭabariego o tym, jak Abū Bakr wyznaczał swojego następcę:
[Aṭ-Ṭabarī, t. III, s. 428=I. 2137:]

Gdy Abū Bakr zapadł na chorobę, która skończyła się jego śmiercią, podjął decyzję o przekazaniu kalifatu ‘Umarowi Ibn al-Chaṭṭābowi. Powiadają, że kiedy postanowił przekazać kali-fat, wezwał ‘Abd ar-Raḥmāna Ibn ‘Aufa1 i rzekł:
– Opowiedz mi o ‘Umarze!
– Następco Wysłannika Boga! – odparł ‘Abd ar-Raḥmān Ibn ‘Auf – Jest on, na Boga, kimś lepszym człowiekiem, niż ci się mogłoby wydawać, choć jest w nim pewne nieokrzesanie.
– A to dlatego, że uważa mnie za łagodną osobę – rzekł Abū Bakr. – Kiedy jednak przekaże mu się władzę, straci wiele ze swoich cech. Przyglądałem mu się, Abū Muḥammadzie, i zauważyłem, że kiedy się na kogoś gniewałem, on – ‘Umar – zalecał mi, bym okazywał zadowolenie. Kiedy zaś traktowałem kogoś łagodnie, on zalecał surowość. Nie opowiadaj mi więc, Abū Muḥammadzie, o tym, co ci już kiedyś powiedziałem.
– Dobrze.
Potem Abū Bakr zawołał ‘Uthmāna Ibn ‘Affāna.
– Abū ‘Abd Allāhu! – powiedział. – Opowiedz mi o ‘Umarze. 
– Sam znasz go lepiej – odparł ‘Uthmān.
– Ależ ja proszę cię o to! – rzekł Abū Bakr.
– Dobry Boże! Wiem, że to, co skrywa w sobie, lepsze jest od tego, co okazuje. Nie ma nikogo wśród nas takiego jak on.
– Bój się Boga, Abū ‘Abd Allāhu! Nie opowiadaj mi więcej o tym, co ci już powiedziałem.
– Dobrze! 
– Jeśli z niego zrezygnuję, to nie stanę przeciw tobie. Nie wiem, czy on zrezygnuje. Stoi przed wyborem, czy ma przejąć władzę nad wami. Zależy mi, bym był zwolniony od zajmowa-nia się waszymi sprawami 
i by mnie uważano za jednego z waszych przodków. ‘Abd Allāhu! Nie wspominaj nikomu o tym, co ci powiedziałem w sprawie ‘Umara i do czego cię namawiałem.

Abū Bakr przyglądał się ludziom ze swojego domu. Asmā’ córka ‘Umajsa, przytrzymywała go wytatuowanymi rękami. On zaś przemawiał:
– Czy jesteście zadowoleni z tego, kogo wam wyznaczy-łem na swojego następcę? Albowiem, na Boga, nie unikam trudu szukania oceny, nie wyznaczyłem też krewnego. Na swojego następcę wybrałem ‘Umara Ibn al-Chaṭṭāba, a więc go słuchajcie i bądźcie mu posłuszni.
– Słuchamy i jesteśmy posłuszni! – rzekli.
Qajs opowiadał, że widział ‘Umara Ibn al-Chaṭṭāba, który siedział 
z ludźmi. W ręku trzymał laskę2 i mówił:
– Słuchajcie ludzie słów następcy Wysłannika Boga i bądźcie mu posłuszni. Powiada bowiem: „Nie zaprzestanę was pouczać.” 
Razem z nim był maulā Abū Bakra zwany Szadīd, który miał ze sobą kartkę, na której napisano, że ‘Umara wyznaczo-no na kalifa. 
Abū Bakr wezwał do siebie ‘Uthmāna i rzekł do niego:
– Pisz:
„W imię Boga miłosiernego i litościwego! Oto co Abū Bakr Ibn Quḥāfa zlecił muzułmanom…
I wtedy stracił przytomność. A ‘Uthmān pisał dalej: „…wyznaczył na swojego następcę ‘Umara Ibn al-Chaṭṭāba, byście nie byli pozbawieni dobra, jakie w nim jest.”
I wtedy Abū Bakr się ocknął. Powiedział:
– Przeczytaj mi!
‘Uthmān przeczytał, a Abū Bakr zawołał: 
– Boże wielki! Widzę, że bałeś się, by nie doszło do zamieszek, gdybym umarł nieprzytomny.
– Tak! – odparł ‘Uthmān.
– Niechaj Bóg wynagrodzi ci to, co zrobiłeś dla dobra islamu i jego wyznawców.
Tak oto Abū Bakr potwierdził to, co ‘Uthmān napisał.
 

1 ‘Abd ar-Raḥmān Ibn ‘Auf (zm. 654) towarzysz Proroka, przebywał na emi-gracji w Etiopii, zaufany Abu Bakra, a potem kalifa ‘Umara. Uczestniczył w pierwszych podbojach muzułmańskich.

2 Laska – jak i w chrześcijaństwie – jest symbolem pasterza. Nosili ją kali-fowie, a do dziś imāmowie wygłaszający w meczecie piątkowe chuṭby.