Modlitwa (salat)
Modlitwa (salat) – muzułmanie powinni modlić się pięć raz dziennie o ściśle wyznaczonych porach (szyici modlą się trzykrotnie, łącząc skrajne modlitwy). Pory te wyznaczane są według kalendarza muzułmańskiego (księżycowego) i przypadają na: (1) świt – modlitwa fadżr, (2) południe – modlitwa zuhr, (3) popołudnie – modlitwa asr, (4) zachód słońca – modlitwa maghrib i (5) początek nocy – modlitwa isa. W państwach muzułmańskich o porze modlitwy informuje azan, czyli nawoływanie do modlitwy z wierzy meczetu, zwanej minaretem, przez muezzina.
Pory modlitw można także znaleźć online (istnieją różne sposoby ich wyliczania). Na przykład na początku września 2023 r. pory modlitw w sześciu miastach Polski wyglądały następująco:
Miasto | fadżr | zuhr | asr | maghrib | isa |
Białystok | 3:37 | 12:27 | 16:05 | 19:08 | 21:08 |
Gdańsk | 3:38 | 12:45 | 16:23 | 19:28 | 21:32 |
Kraków | 4:05 | 12:40 | 16:19 | 19:17 | 21:07 |
Poznań | 3:48 | 12:30 | 16:09 | 19:10 | 21:04 |
Warszawa | 3:51 | 12:35 | 16:14 | 19:16 | 21:12 |
Wrocław | 4:12 | 12:51 | 16:30 | 19:30 | 21:22 |
W dawnych czasach pory modlitw można było ustalić obserwując pozycję słońca (modlitwa 1, 4 i 5) oraz cień. W przypadku zuhr cień rzucany przez przedmiot jest najkrótszy, a w przypadku asr – podwójnej długości, co przedmiot. Do wyznaczania pory modlitwy służyło m.in. astrolabium.
Muzułmanie modlą się w kierunku Mekki, a tam – w kierunku Al-Kaby, sześciennej świątyni przykrytej czarnym płótnem. Kierunek modlitwy nazywa się po arabsku kibla. W czasach podbojów arabsko-muzułmańskich kiblę wyznaczano dzięki wiedzy geografów i astronomów – była to niezbędna umiejętność w coraz to nowych zakątkach świata. Obecnie kiblę można określić za pomocą chociażby kompasu wbudowanego w smartphone. W meczetach natomiast wyznacza ją specjalna wnęka o nazwie mihrab.
Modlitwę można odprawiać w każdym miejscu, o ile jest czyste. Muzułmanin przed przystąpieniem do modlitwy również powinien być czysty. W tym celu dokonuje ablucji, a zatem wypowiada intencję, a następnie obmywa twarz, ręce i stopy. Modlitwę rozpoczyna się od wypowiedzenia intencji. Każda modlitwa składa się z określonej liczby rak (od 2 do 4). Z kolei każda raka składa się z wypowiadanych formuł religijnych w pozycji stojącej, a następnie pokłonów, podczas których czoło wiernego powinno dotknąć ziemi.
Piątkową modlitwę południową mężczyźni powinni odprawiać wspólnie w meczecie. Jest to najbardziej uroczysta modlitwa w tygodniu. Wówczas w meczecie wygłaszane jest kazanie zwane chutba. Meczety, w których odbywają się modlitwy piątkowe są określane jako meczety piątkowe.
W różnych regionach świata muzułmanie deklarują różne przywiązanie do modlitwy. W państwach Afryki Subsaharyjskiej, Azji Południowo-Wschodniej i na Bliskim Wschodzie modli się pięć razy dziennie niemalże każdy; z kolei w państwach muzułmańskich Europy czy Azji Centralnej pięciokrotną modlitwę deklaruje mniej niż połowa muzułmanów – tak wynika z cytowanego już sondażu Pew Research Center z 2012 r. (pyt. 62).