Krajobraz instytucjonalny islamu w Polsce
Polska była jednym z pierwszych krajów europejskich, które zinstytucjonalizowały swoje relacje z lokalną społecznością muzułmańską ze względu na obecność Tatarów. W 1925 r. Tatarzy założyli Muzułmański Związek Religijny (MZR) – organizację zrzeszającą muzułmanów w Polsce. Od 1936 r. MZR reprezentuje muzułmanów wobec państwa na mocy ustawy z 21 kwietnia 1936 r. o stosunku państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego (Dz. U. Nr 30, poz. 240 z 1936 r.). Obecnie w MZR zrzeszonych jest 5 gmin muzułmańskich w Warszawie, Gdańsku, Białymstoku oraz dwie małe wsie tatarskie – Bohoniki i Kruszyniany.
Meczet w Gdańsku. Źródło: Wikimedia Commons.
Po ponad połowie dekady Ministerstwo Spraw Wewnętrznych zarejestrowało cztery inne muzułmańskie związki wyznaniowe, jednak żaden z nich nie został podniesiony do rangi MZR w stosunkach z Państwem Polskim. Te organizacje to
- Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej (1990)
- Islamskie Stowarzyszenie Ahmadiyya (1990)
- Islamskie Zgromadzenie Ahl ul-Bayt (1990)
- Liga Muzułmańska w Rzeczypospolitej Polskiej (LM, 2004)
Ponadto istnieje kilka organizacji muzułmańskich, które są zarejestrowane jako stowarzyszenia lub fundacje bez formalnego statusu religijnego.
W sumie w Polsce działa pięć muzułmańskich związków wyznaniowych: dwa sunnickie (MZR i LM), dwa szyickie (Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej, Islamskie Zgromadzenie Ahl ul-Bayt) oraz jeden ahmadi (Islamskie Stowarzyszenie Ahmadiyya). Największe są dwie organizacje sunnickie. Pozostałe liczą po kilkudziesięciu członków.