Ćwiczenie 1: Wokół pojęcia cywilizacji

Cel:

• Uwrażliwienie uczniów na wielość sposobów definiowania pojęcia cywilizacja
• Pokazanie wartościującego charakteru pojęcia cywilizacja
• Ukazanie wielości kręgów kulturowych

Czas: 40 minut

Poziom: szkoła podstawowa, szkoła ponadpodstawowa

Instrukcja dla nauczyciela

1. Poproś uczniów, aby podzielili się na grupy 2-4-osobowe.
2. Rozdaj im karty pracy (por. karta pracy) i poproś o wypełnienie ich odpowiednimi przykładami.
3. Następnie w klasie omówicie poszczególne przykłady. Podczas ich omawiania zwróć uwagę na:
   • Różnice i podobieństwa między poszczególnymi kategoriami (np. Polska jako przynależąca do cywilizacji zachodniej vs. chrześcijańskiej)
   • Wartościowanie kryjące się w niektórych przykładach (np. niecywilizowany = dziki)
   • Przykłady cywilizacji starożytnych (np. dlaczego mówimy o cywilizacji Majów, a raczej nie mówimy o cywilizacji Wikingów)
   • Przykłady współczesne cywilizacji (materialne – np. smartphone, ale i dotyczące wartości, czy idei – np. racjonalność, demokracja)
   • Co jest a co nie jest cywilizacją (czy np. można mówić o cywilizacji słowiańskiej, czy raczej o kulturze słowiańskiej)